creoGEDANIA realizuje program Szkoła Przyszłości 2020

 

 

OPIS PROJEKTU

Szkoła Przyszłości 2020 to projekt edukacyjny realizowany pod patronatem MEN, FRSE oraz Europejskiego Roku Kreatywności i Innowacji od 2009 roku w Polsce. Projekt uwzględnia naukę L1, L2 oraz L3 (polski, angielski i włoski) poprzez imersję a także wprowadzanie elementów nauk ścisłych - w tym chemii i fizyki – do nauczania astronomii edukacyjnej, geografii, wiedzy o Polsce, anatomii i mikrobiologii - w cyklu dwumiesięcznym w konwencji self-access centers (trzy stanowiska aktywności poznawczych do wyboru).  Uczniowie codziennie korzystają w ograniczonym czasie z nowych technologii poznając wybrane zagadnienia naukowe od makro do mikroskali. Dydaktyka w projekcie creoGEDANIA oparta jest w również na swobodnej zabawie (Goleman 2006). 

​

 

PODSTAWY TEORETYCZNE

Obecnie psychologowie rozwojowi skłaniają się ku stwierdzeniu, że dzieci tworzą  i  weryfikują teorie w taki sam sposób jak robią to naukowcy  (Gopnik 2009). Gopnik i Kuhl (2010, 2011) nie tylko doszukują się podobieństwa ale uważają, że te metody są nieomal identyczne. Już kilkuletni naukowcy są w stanie formować hipotezy badawcze, weryfikować swoje spostrzeżenia i dostosowywać swoją wiedzę o otaczającym świecie do zaobserwowanych wyników własnych eksperymentów (Gopnik 2012). Kuhl z kolei udowadnia, że już niemowlęta mają wrodzony potencjał wielojęzyczny (Kuhl, Damasio 2012). Natomiast Berger wskazuje, że nawet czteromiesięczne dzieci używają metod statystycznych do zweryfikowania ilości przedmiotów w otaczających im świecie (Berger et. al. 2006). Tradycyjne metody dydaktyki szkolnej nie wykorzystują tych wrodzonych możliwości (Hofman, 2008). 

 

 

RELACJA WSPOMAGAJĄCA

 

Ważną rolę w tym modelu edukacji, obok fachowych kompetencji i merytorycznego przygotowania, jest forma relacji pomiędzy nauczycielem a uczniem. Kształt relacji określany jako "relacja wspomagająca" jest najbardziej właściwą dla kształcenia oraz emocjonalnego i intelektualnego rozwoju człowieka, a jej odzwierciedleniem jest między innymi koncepcja nauczania opracowana przez dr Agatę Hofman, oparta na współpracy dydaktycznej i rozwijaniu kreatywności. Zasada ta odnosi się do każdej grupy wiekowej. O ile w relacji z dziećmi wytyczne tej relacji wydają się uzasadnione, to w odniesieniu do współpracy z młodzieżą i dorosłymi niekoniecznie (są oczywiście często i gęsto deklarowane, jednak w praktyce relacja nauczyciel-uczeń wzgl. nauczyciel-student bywa często oschła). Zasady relacji wspomagającej wydają się logiczne, intuicyjnie każdy z nas je akceptuje, jednak w ferworze działań nauczycielskich - zwłaszcza znajdując się pod presją czasu - okazuje się, że nie zawsze umiemy sprostać wymogom takiej relacji.

Niekiedy afirmacja i pozytywne wzmocnienie jest wypierane przez "negatywizmy" wynikające z naszej polskiej mentalności lub z naszych osobistych nieprzepracowanych zranień lub frustracji (również z obiektywnych trudności nas otaczających).

Zarówno wyniki badań jak i wieloletnie obserwacje potwierdzają pozytywny wpływ w/w relacji na rozwój osobisty, intelektualny i emocjonalny. Wymienimy tutaj najważniejsze cechy:

​

1. szacunek - pozytywne wsparcie

2. nieoceniające zrozumienie

3. autentyzm.

 

Jako ogólne źródło podajemy psychologię humanistyczną, gdzie koncepcję relacji wspomagającej opracował Carl Rogers (1902-1987) oraz pedagogikę, gdzie fenomenem edukacji i wychowania zorientowanego na osobę zajmował się w swoich badaniach Reinhard Tausch (1921-2013).

Odnośnie szacunku w relacji nauczyciel - dziecko/ uczeń kluczowe jest taktowne i troskliwe nastawienie, zainteresowanie, ciepło oraz nie „spoglądanie z góry”. Zwroty nauczyciela do ucznia są "sozial-reversibel" - tzn. użycie tych samych zwrotów przez ucznia wobec nauczyciela nie grozi wyrażeniem braku szacunku. Ponadto dorosły nie ma zamiaru dominować ani uzależniać podopiecznego od siebie.

            W kwestii nieoceniającego zrozumienia (empatii) ważne jest zrozumienie dla świata przeżyć dziecka/ ucznia oraz uważne wsłuchiwanie się, pozbawione jednocześnie uprzedzeń. Dorosły komunikuje dziecku, jak je zrozumiał, a ono tym chętniej dzieli się swoimi przeżyciami.

            Ostatnim punktem kluczowym dla relacji wspomagającej jest szczerość, czyli zgodność myśli, uczuć i działań. Osoba dorosła - nauczyciel jest sobą bez fasady i zbytniej powagi autorytetu, ma prawo do błędów i niepewności, pozwala poznać innym swoje "ja" i traktuje proces własnej wewnętrznej integracji jako nieustający samorozwój.

Wyniki badań wskazują na to, że edukacja w relacji wspomagającej wpływa na poczucie bezpieczeństwa - otwarte wyrażanie myśli i uczuć, sprawia, że uczniowie mają więcej kontaktu wzrokowego z nauczycielem, konstruują więcej wypowiedzi i pytań do nauczyciela a także mają wyższy poziom myślenia podczas zajęć (badanie w formie - lautes Denken). Odnośnie przyrostu umiejętności i wiedzy – uczniowie mają lepsze osiągnięcia w testach IQ i testach kreatywności. Można również zaobserwować większe zaangażowanie ciała, mniej absencji i trudności z dyscypliną oraz mniej aktów wandalizmu (Aspy/ Roebuck 1973, Tausch 2001 i in.).

Aspy przeprowadził badanie na 600 nauczycielach, którzy zostali przeszkoleni pod kątem empatii i cech relacji wspomagającej. Zostali oni porównani z grupą kontrolną, w której pracowali nauczyciele nie posiadający tych cech lub posiadający je w niewielkim stopniu. W sumie w badaniach wzięło udział 10 000 uczniów i wyniki były następujące: w grupie nauczycieli wykształconych pod kątem relacji wspomagającej uczniowie mieli mniej nieobecności w ciągu roku szkolnego, natomiast w zakresie umiejętności takich jak czytanie czy matematyka odnotowano u nich większe postępy. Uczniowie ci byli również bardziej spontaniczni, wykazywali więcej umiejętności kognitywnych w swoich wypowiedziach i sprawiali mniej trudności z dyscypliną (Tausch 2001: 542).

Idea relacji wspomagającej jest warta tego, aby być przedmiotem warsztatów lub szkoleń dla nauczycieli szkół i przedszkoli. W odniesieniu do koncepcji przedszkola naukowo-sportowego w kontekście relacji wspomagającej istotną rolę - szczególnie dla nauczycieli i wychowawców - odgrywa nasza regularna aktywność fizyczna (por. wyniki badań Tausch 2001). Dzięki niej łatwiej jest pokonać trudności w pracy edukacyjnej np. zniecierpliwienie.

Warto zwrócić uwagę na opisywane w literaturze nieporozumienia, jakoby cechy relacji wspomagającej oznaczały słabość lub pobłażliwość edukatora. Zaznaczyć należy również, że relacja wspomagająca wspiera rozwój i kreatywność, jednak nie zastąpi fachowych kompetencji nauczyciela. 

 

 

DYDAKTYKA

Większość czasu w creoGEDANII to czas poświęcony pracę zindywidualizowaną w podziale na trzy aktywności (self-access centers) oraz realizacja dwumiesięcznego programu z: astronomii edukacyjnej, geografii, wiedzy o Polsce, anatomii i mikrobiologii. 

 

Jednym z pierwszych projektów programu jest podróż po naszym układzie słonecznym. Dodatkowo uczniowie mają zadania lub gry logiczne, ruchowe, dramowe, językowe, w tym: filmy, piosenki, książki, laboratoria eksperymentalne i malarskie, opracowywanie patentów i wynalazków itp.  Uczniowie swobodnie wybierają formę uczestnictwa. Astronomia edukacyjna trwa dwa miesiące.

 

Inną formą pracy jest opracowywanie wspólnych projektów. 3 lub 5-osobowa grupa uczniów ma np. około 1 godzinę  na konstruowanie aktywności naukowych w obrębie tematów od makro do mikro skali. Ostatnią formą aktywności są dyskusje oraz indywidualne zajęcia twórcze, gdzie uczniowie tworzą własne książki oraz gry komputerowe.

​

 

HISTORIA

Pierwszy etap projektu trwał 840 godzin i obejmował dzieci w wieku od 3 do 6 lat w Szkole Geniuszy, Language Laboratories®, jednej z najstarszych szkół językowych w Polsce. Language Laboratories® została założona w 1968 roku przez dr Henrykę Szumilewicz i dr Benedykta Szumilewicza w Gdańsku. Obecnie właścicielem Szkoły Geniuszy jest Maciej Hofman, który brał udział w pierwszej fazie tworzenia Przedszkola Gedania 1922 oraz szkoły creoGedania.

 

W 2012/2013 roku prowadzony był drugi etap projektu, który uwzględnia komunikację w L1, L2 oraz L3 (polski, angielski i chiński) a także wprowadzanie elementów nauk ścisłych oraz astronomii edukacyjnej, geografii, wiedzy o Polsce oraz anatomii i mikrobiologii - do nauczania dzieci w wieku od 2 do 5 lat. Projekt trwał 870 godzin. Obecnie realizowany jest trzeci etap projektu we współpracy z klubem sportowym Gedania od września 2013 roku jako Przedszkole Gedania 1922 oraz szkoła creoGedania.

 

Projekt Szkoły Przyszłości jest kompilacją rozwijania inteligencji emocjonalnej uczniów oraz informatyzacji nauczania przedszkolnego w konwencji swobodnej zabawy. Szkoła Przyszłości 2020 stawia sobie za cel przygotowanie dzieci do funkcjonowania w świecie przyszłości, umownie nazwanym 2020 roku. Taki młody człowiek powinien znać swoje emocje i wyrażać je w sposób, który nie krzywdzi otoczenia, poszerzać swoje horyzonty myślowe w oparciu o umiejętną selekcję i aktualizację danych (wybrane narzędzia ICT ) i przede wszystkim naturalnie postrzegać naukę jako świetną zabawę. Projekt opiera się w 70% na doświadczeniach praktycznych, gdzie język obcy jest narzędziem komunikacji z osobą prowadzącą a bodźce naukowe są elementem twórczych zajęć dla dzieci. 

 

Głównym założeniem jest rozbudzenie umiłowania wiedzy i poszukiwania odpowiedzi oraz zadawania pytań. Uczniowie są zachęcane do wspólnych poszukiwań i eksperymentów, zarówno fizycznych, chemicznych, jak też myślowych. Uczniowie korzystają z narzędzi technologii informacyjnej, jednak praca z komputerem z założenia nie przekracza 15% zajęć. 

 

 

​

OPIS ZAJĘĆ

Zajęcia przyrodnicze (fizyczno-chemiczne) obejmują typy podstawowych substancji i stanów skupienia. Zajęcia prowadzone są w formie warsztatów, uwzględniających jak największe zaangażowanie młodych badaczy. Dzieci realizują zajęcia chemiczne w prawdziwych fartuchach laboratoryjnych oraz goglach ochronnych, co wykształca u nich prawidłowe nawyki dotyczące zasad BHP podczas realizacji eksperymentów naukowych. Dzieci pracują na profesjonalnym sprzęcie chemicznym, co również ma niebagatelne znaczenie, gdyż niejako rozróżnia pozostałe aktywności przedszkolne od zajęć eksperymentalnych z chemii. Dzieci lubią się wcielać w rolę naukowca, a te dodatkowe elementy (środki ochrony osobistej oraz sprzęt) dodatkowo utwierdzają je w poczuciu, że wykonują prawdziwe eksperymenty.

 

Zajęcia warsztatowe z chemii rozpoczynają się od zapoznania dzieci z zasadami pracy w laboratorium oraz podstawowymi czynnościami chemicznymi, takimi jak pipetowanie, przelewanie, mieszanie, rozpuszczanie czy sączenie. W późniejszym etapie dochodzą stopniowo odmierzanie objętości i kolejne umiejętności. Każde zajęcia stanowią pewną zamkniętą całość, tak skonstruowaną, aby zwrócić uwagę dzieci na użyteczność produktów uzyskanych w wyniku doświadczeń. Dzięki temu dzieci poznają drogę od zaplanowania eksperymentu, przez jego wykonania aż do swoistego „wdrożenia”. Autorskim elementem zajęć jest wykorzystanie literatury dziecięcej w eksperymentach z zakresu nauk przyrodniczych. Dzieci mogą się zatem wcielić w rolę Kopciuszka, sprawdzić, czy na straganie warzywa mogą wydawać jakieś dźwięki i co może pełnić rolę Smoka Wawelskiego. Zajęcia uzupełniają materiały multimedialne (gry, filmy) oraz specjalnie przygotowane materiały uzupełniające, łączące nauki przyrodnicze z innymi treściami, jakie równolegle poznają dzieci (cyfry, litery, astronomia, biologia itp.).

W czasie warsztatów dzieci dowiadują się, że są swoistymi małymi (bio)chemicznymi fabryczkami żyjącymi w świecie rządzonym przez prawa fizyki. Prawa te poznają w cyklu zajęć, który obejmuje rokrocznie dwanaście kolejnych działów. 

 

1. Akustyka 

2. Optyka 

3. Materiałoznawstwo 

4. Akcja-reakcja, czyli Siły  

5. Magnetyzm 

6. Elektrostatyka 

7. Elektromagnetyzm 

8. Elektryczność  

9. Powietrze i ciśnienie 

10. Hydro-zagadki 

11. Świat temperatur 

12. Fizyczne triki 

 

Zajęcia są tak przygotowane, aby dzieci w każdym kolejnym roku, rozwijały swoje umiejętności, przypominając sobie podstawowe zdobyte informacje i rozszerzały je, wykonując bardziej zaawansowane eksperymenty. Doświadczenia te mają częstokroć charakter stricte zabawowy (np. tworzenie własnego kalejdoskopu, wyścigi magnetycznych aut, zabawy ze spadochronami). Warsztaty fizyczne mają aspekt pro środowiskowy, gdyż w trakcie ich realizacji częstokroć wykorzystywane są materiały odpadowe, co wpisuje się w nurt recyclingu. 

 

 

Założenia programowe projektu creoGEDANIA to przede wszystkim swobodna zabawa w językach obcych dla najmłodszych dzieci, kształtowanie innowacyjnych postaw pomniejszających luki pomiędzy cywilizacją naukowo-techniczną a humanistyczną, technologiczne przygotowanie do samoedukacji oraz rozwijanie indywidualnych predyspozycji uczniów w świetle teorii MI H. Gardnera. Projekt zakłada promowanie cywilizacji wiedzy, aktualizowanie danych oraz kreowanie i postaw twórczych w konwencji swobodnej zabawy.

​

 

WNIOSKI

Projekt realizuje nowy model edukacji szkolnej. Ogromne nakłady finansowe w UE są przeznaczane na innowacyjne rozwiązania w nauce, biznesie i technologii. Są to projekty zarówno opracowywane jak i realizowane wyłącznie przez osoby dorosłe. Poziom kreatywności dzieci jest znacznie wyższy niż dorosłych, ponieważ wraz z wiekiem ten ulega redukcji (Dobrołowicz, 1993). Według psychologów humanistycznych i pedagogów wywodzących się z różnych nurtów współczesnej pedagogiki, dzieci są bardziej twórcze niż dorośli. Najistotniejsza różnica w tworzeniu przez dzieci i przez dorosłych odnosi się do umiejętności strategicznego używania wiedzy i procedur (Szmitd, 2006). Różnica pomiędzy dorosłymi a dziećmi polega także na podejmowaniu przez dzieci form aktywności twórczej i sposoby ekspresji, które zależne są od okresu rozwoju dziecka. Amabile (1989) uważa, iż dziedziny których dziecko ujawnia zdolności twórcze oraz poziom tych zdolności uzależnione są od doświadczeń dziecka, jego edukacji oraz poziomu rozwoju podstawowych zdolności psychicznych i poznawczych.

 

Mamy nadzieje, że nowy model edukacji, gdzie Młodzi Naukowcy wspólnie z naukowcami, rozważają istotne dla nauki zagadnienia, w konsekwencji doprowadzi do utrzymania wysokiego poziomu kreatywności wraz z zaawansowaniem edukacji.

 

 

Zagadnienia fizyko-chemiczne

 

Fizyka przyszłości 

 

1. Akustyka (6 zajęć). Dzieci poznają eksperymentalnie naturę dźwięku. Poznają pojęcie fali -  obserwują wibracje różnych przedmiotów, analizują jak przenosi się fala piłeczek. Tworzą własny model oceanu i obserwują powstające fale. Rysują fale o różnych częstotliwościach. Wcielają się w rolę Indianina i sprawdzają, jakie przedmioty przekazują dźwięki. Dzieci wykonują własne instrumenty muzyczne: grają na garnkach, miskach, organach wodnych, sporządzają wydający dźwięki kubek z nawoskowaną nitką, papierowy flet, model gitary, bęben, koncertującą linijkę i tubę. Dzieci budują własny model telefonu i stetoskopu, sprawdzają jego działanie. Badają, czy balon może pełnić rolę wzmacniacza i czy w muszlach rzeczywiście zamknięty jest szum morza. Obserwują drgania strun, poznając pojęcie fal niskich i wysokich. Dzieci potrafią zaklasyfikować dźwięki wydawane przez instrument muzyczny jako wysoki lub niski.

 

2. Optyka (6 zajęć). Dzieci dowiadują się, że światło to także fala. Analizują jego bieg po linii prostej, budując prosty model wodnego światłowodu zauważają jednak, że bieg promieni można zakrzywić. Analizują cienie, jakie powstają wskutek oświetlania różnych przedmiotów oraz skupianie i rozpraszanie światła. Poznają praktyczne zastosowanie optyki w kontekście astronomii i geografii. Wcielają się w role badaczy czasu, sprawdzają jak słońce oświetla Ziemię i jakie to ma konsekwencje dla mieszkańców planety. Eksperymentalnie sprawdzają, jak to możliwe, że Księżyc jest jasny, chociaż sam nie świeci. Uczą się posługiwać lunetą i lornetką. Przedszkolaki poznają związek optyki z barwami. Wykonują proste doświadczenia, takie jak pozyskiwanie barwników z kolorowych cukierków, wytwarzają dryfujący dywan z farb. Poznają zasady mieszania barw przy użyciu kolorowych folii. Samodzielnie tworzą kolorowe bączki. Przy użyciu luster tworzą własną tęczę oraz badają odbicie światła w wodzie. Analizują efekt przezroczystości. Eksperymentują także w ciemności. Spawdzają, co widać w półmroku i jak postrzegają wówczas kolory. Wykonują prace plastyczne przy użyciu materiałów o właściwościach fluorescencyjnych i fosforescencyjnych. Poznają wagę stosowania na drodze elementów odblaskowych. Wykonują samodzielnie prosty model lustra, peryskopu czy kalejdoskopu. Wykonują eksperymenty dyfrakcyje przy użyciu prostego źródła promieniowania laserowego i siatek dyfrakcyjnych. Budują własny model lupy z kropli wody. Wprowadzone zostają takie zabawy z optyką, jak: „rozpuszczona moneta”, złamany ołówek, wiatrak słoneczny, dziura w dłoni, czy osobliwe powiększenia. Dzieci poznają również różne triki i złudzenia optyczne oraz kolorystyczne. Budują własny model aparatu do prześwietlania jajek oraz camera obscura.

 

3. Materiałoznawstwo (2 zajęcia). Dzieci badają samodzielnie właściwości różnych materiałów. Określają, które z nich mają np. właściwości wodoodporne. Poznają określenia takie jak: polimer, beton, drewno, tekstylia. Wcielają się rolę małego inżyniera i dobierają materiały do konkretnych zastosowań. Poznają pojęcia naprężenia i odkształcenia.

4. Akcja-reakcja, czyli Siły (5 zajęć). Dzieci poznają pojęcie grawitacji. Sprawdzają jak spadają różne przedmioty (p. czy kartka papieru zgnieciona w kulkę i prosty arkusz dosięgną ziemi w tym samym czasie). Z pomocą materiałów multimedialnych obserwują miejsca, gdzie grawitacja nie działa. Wykonują model własnego spadochronu oraz prosty model wagi sprężynowej. Analizują skutki upadku różnych ciał na podłoża różnego typu. Dzieci poznają pojęcie tarcia przy użyciu prostego modelu równi pochyłej. Analizują, który z przedmiotów szybciej po niej zjedzie w dół w zależności od przekroju (koło, kwadrat). Bawią się modelem równi stanowiącej długi tunel – sprawdzają, które przedmiotu zjadą, a które w nim utkną. Biorą udział w zawodach samochodów jednocześnie analizując, które z nich szybciej się poruszają (lekkie czy ciężkie, małe czy duże). Próbują znaleźć odpowiedź na pytanie, czy lepiej toczyć, czy przesuwać różne przedmioty oraz znaleźć zależność pomiędzy masą a ruchem. Dzieci samodzielnie budują modele papierowych mostów (prosty most, most podwójny z owala, most – harmonijka, most „pudełkowy” (dwie U-kształtki)). Rozwiązują zadanie inżynierskie - tworzą mosty na modelu doliny rzeki (z modeliny/plasteliny, z gazety, ze słomek– most wiszący, z kamyków, z tektury). Uczą się budować mosty w kształcie łuku. Analizują typy mostów spotkanych w swoim otoczeniu. Wykonują doświadczenia z rozdzieraniem papieru, tworzeniem gazetowego sznurka. Odróżniają jajko surowe od ugotowanego. Tworzą własne wahadło, bawią się guzikiem na gumce, analizują działanie dźwigni czy ruch sprężyny na schodach. Obserwują, jak przekazywany jest ruch na przykładzie zjawiska odbicia oraz działania kół zębatych.

 

5. Magnetyzm (4 zajęcia). Dzieci analizują, jakie materiały przyciągają się, a jakie odpychają. Obserwują linie sił pola magnetycznego. Wykorzystują wykrywacz metali, aby znaleźć różne metalowe przedmioty ukryte w sali. Przedszkolaki bawią się w poławiaczy pereł, wykonują własne auta, które napędzają siłą magnetyczną. Biorą udział w zawodach magnesów, magnetycznych regatach oraz łowieniu rybek za pomocą magnetycznych wędek. Dzieci poznają rolę magnetyzmu w przyrodzie. Określają, gdzie jest północ i sprawdzają czy siła magnetyczna może zrównoważyć grawitację.

 

6. Elektrostatyka (2 zajęcia). Dzieci eksperymentalnie sprawdzają, czy to możliwe, aby włosy stanęły przysłowiowego dęba, a balony się do siebie „kleiły”. Budują własny czujnik ładunku oraz prosty elektroskop. Obserwują sztuczny piorun oraz strzelające ziarna.

 

7. Elektromagnetyzm (1 zajęcia) Dzieci eksperymentują z grafitowym przewodnikiem. Obserwują zależność pomiędzy prądem a polem magnetycznym. Poznają działanie prostego modelu silnika.

 

8. Elektryczność (4 zajęcia). Dzieci analizują, co może przewodzić prąd. Samodzielnie budują proste obwody elektryczne. Poznają zależność pomiędzy ciepłem a elektrycznością. Sprawdzają jakie materiały w ich otoczeniu przewodzą prąd. Eksperymentują z  „gadającym ogórkiem” i budują obwód z jabłkiem, cytryną i ziemniakiem. Sprawdzają, jakie ogórki najlepiej przewodzą. Obserwują prosty model elektrolizy. Lokalizują instalację elektryczną oraz z pomocą materiałów multimedialnych dowiadują się o zagrożeniach zwianych z jej użyciem. Przedszkolaki dowiadują się w jaki sposób można wytwarzać prąd (konwencjonalne oraz alternatywne źródła energii). 

 

9. Powietrze i ciśnienie (6 zajęć). Dzieci wykonują doświadczenia, dzięki którym mogą „zobaczyć” ciśnienie i poczuć powietrze. Budują własny model wiatraczka, bawią się modelem elektrowni wiatrowej. Sprawdzają, czy pusta szklanka jest rzeczywiście pusta, czy można przelewać powietrze. Przedszkolaki próbują nadmuchać balonik wewnątrz butelki, umieścić chusteczkę pod wodą, jednocześnie jej nie zamaczając, budują własny model wagi do powietrza. Dowiadują się, że są różne gazy. Eksperymentują z powietrzem, helem i ditlenkiem węgla. Obserwują zachowanie „lewitującej” piłeczki ping-pongowej. Budują własny model samolotu, rakietę na sprężone powietrze, latawiec, odrzutowy balonik. Poznają zasadę Bernoulliego, dmuchając ogromne, 2-metowe rękawy. Sprawdzają, czy można przekłuć balon, nie usuwając zeń jednocześnie całego powietrze. Ściskają powietrze w strzykawce. Analizują zachowanie ciepłego i zimnego powietrza. Badają, czy powietrze może się „skurczyć”. Wcielają się w rolę badaczy przyrody, tworzą własną mini-stację pogodową, analizują siłę i kierunek wiatru. Budują prosty funkcjonalny model serca.

 

10. Hydro-zagadki (4 zajęcia). Dzieci analizują co pływa, a co idzie na dno i dlaczego lód pływa po wodzie. Wykonują eksperyment podwodny wulkan, analizują jakie przedmioty dzięki napięciu powierzchniowemu unoszą się na wodzie. Obserwują „wodną skórkę”. Analizują zachowanie nurka głębinowego i sprawdzają, czy siła wody może być wykorzystana do wykonania pracy (np. podniesienia ładunku). Tworzą model łódki z mydlanym napędem. Badają prawo Archimedesa. Sprawdzają, czy jabłko waży zawsze tyle samo oraz gdzie jest większa wyporność – w akwenach o dużym, czy małym zasoleniu? Sprawdzają, co sprawia, że nie każdy model łodzi będzie unosił się w toni i ile jest prawdy w staropolskim powiedzeniu, że „oliwa na wierzch wypływa”. Dzieci analizują czy woda może mieć „kleiste” właściwości i czy można przekłuć worek pełny wody tak, aby nie uciekła ona z niego. Poznają także pojęcie skraplania, przeprowadzając mini destylację wody – poznają tym samym problematykę tworzenia się chmur i opadów deszczu 

 

11. Świat temperatur (2 zajęcia). Dzieci analizują jakie materiały przewodzą ciepło i dlaczego białe ubranie jest latem

przyjemniejsze niż czarne. Budują własny detektor wiatru, poduszkowiec, łódź odrzutową. Dowiadują się jak zachować ciepło na dłużej (np. zimą) i poznają pojęcia przewodnika i izolatora. Uczą się dokonywać prostych pomiarów porównawczych przy użyciu prostego termometru i w trakcie warsztatów budują swój własny model termometru. Poznają także zasadę działania tzw. „hand boiler”.

 

12. Fizyczne triki (2 zajęcia). Magią ludzie nazywali przez wieki wszystko to, czego nie byli w stanie wyjaśnić na poziomie wiedzy, którą w danym momencie dysponowali. I w trakcie tych zajęć dzieci poznają różne sztuczki, które choć zaskakujące, to jednak są łatwe do wyjaśnienia. Wśród wykorzystywanych doświadczeń znajdują się m.in. te, bazujące na znalezieniu środka ciężkości (balans na zapałce). Przedszkolaki próbują złapać banknot, wykonują test na dotyk i obserwują różne złudzenia optyczne.

Chemia przyszłości dla maluchów

 

Zajęcia chemiczne obejmują następujące warsztaty: 

 

• Glutologia – mój polimerowy przyjaciel

• Mały cukiernik – lukiernik  

• Lodowa kreda chodnikowa 

• Sztuczny śnieg i superabsorbenty 

• Moja własna pasta do zębów

• Robię ciasto linę

• Moje własne farbki wodne 

• Kapusta – głowa chemii wprost nie pusta!

• Naturalne wskaźniki kwasowości

• Czy ogórek może śpiewać – elektrochemia dla maluchów

• Zegar owocowo-warzywny

• Kolorowy makaron i korale

• Kolorowy żwirek silikatowy

• Barwna sól

• Oczyszczalnia ścieków – mały ekolog

• Czy bańki można utrzymać w dłoni?

• Moja własne gaśnica

• Sublimacja – co to takiego?

• Spacer w chmurach 

• Lody błyskawiczne

• Eksperymenty okiem superbohatera

• Zimno... zimniej... lodowato!

• Magnetyzm z gliny 

• Jagodowy atrament 

• Gipsowe serca

• Lavalight - uciekające kropelki

• Chromatografia barwników, tuszy i skitelsów

• Domowa reakcja zegarowa

• Napluj w zlewkę z kisielkiem!

• Zagadka roztargnionego piekarza

• Dlaczego chleb rośnie

• Warsztaty temperaturowe – czyli awaria w lodziarni

• Warsztaty temperaturowe – mój własny termometr 

• Atramenty sympatyczne

• Pieniste warsztaty -  wulkan

• Rosnące żelki

• Być jak Kopciuszek - rozdzielanie mieszanin 

• Szyszka pogodowa

• Jajko bez skorupki, znikające muszelki czyli jak usunąć kamień kotłowy

• Freestyle kolorowy, czyli mieszamy ze sobą kolorowe roztwory

• Gęste, gęstsze i najgęstsze – tęcza barw w cylindrze 

• Podstawy kuchni molekularnej – kawior owocowy

• Czy galaretka lubi ananasy?

• Które substancje rozpuszczają się w wodze?

• Czy rośliny się pocą?

• Muzyka ziaren grochu 

• Czy cukier rozpuszcza się w oleju spożywczym?

• Ciepłe – zimne

• Poławiacze kostek lodu

• Podróż barwnika przez dwie ciecze

• Czarny węgiel, a czyści!

• Perfumy lawendowe

• Właściwości olejków eterycznych

• Sporządzanie olejku cytrynowego

• Kostki lodu w oleju

• Ciecz nienewtonowska 

• Mój własny klej

• Odbitki z gazety 

• Jak działa krochmal 

• Karmelkowe cukierki 

• Własna świeca 

• Skały i ich właściwości

• Gaśnica pianowa z winianu

• Moja własna musująca oranżada 

• Robimy tablicę kredową

• Solne stworki z kryształów 

• Robimy nasza własną kolorowa kredę 

• Farbki ze stężonych galaretek

• Kryształki cukru

• Glina z mydła 

• Ekstrakcja barwnika marchwi 

• Odplamiacz solny 

• Warsztaty rzeźbiarskie

• Mały archeolog - geolog

• Modele cząsteczek ze słodkich pianek

• Elektrochemiczne oczyszczanie srebra

• Produkujemy sztuczny miód

• Wpływ temperatury na rozpuszczalność soli i cukru

• Chromatografia liści 

• Solny kopiec 

• Enzymów działanie na jajko

​

Zagadnienia przyrodnicze i medyczne

 

Zagadnienia przyrodnicze i medyczne stanowią integralną część pozostałych zajęć (zwłaszcza przyrodniczych). I tak, ucząc się np. o fizyce dźwięku, dzieci jednocześnie poznają budowę ucha; poznając optykę, bawią się modelem oka; analizując siły – dowiadują się o działaniu mięśni; podczas zajęć chemicznych analizują budowę układu kostnego i sprawdzają, jakie substancje mogą mieć negatywny wpływ na stan uzębienia itd.

 

1. Umiejętność autonomicznej dbałości o czystość i higienę własnego ciała. Podczas warsztatów dzieci samodzielnie wytwarzają pastę do zębów, mydło czy perfumy, które następnie mogą wykorzystywać wraz z całymi rodzinami w domu.

 

2. Podstawy anatomii. Dzieci dowiadują się jak działa ciało ludzkie: układ kostny, pokarmowy, krwionośny, nerwowy, odpornościowy i poznają ich znaczenie w życiu codziennym. Dzieci mają do dyspozycji model budowy człowieka, przy użyciu którego poznają anatomię. Dodatkowo bawią się modelami głównych narządów. 

 

3. Pierwsza pomoc. 

 

4. Znaczenie żywienia w życiu dziecka. Przedszkolaki wiedzą, że są – jako organizmy żywe – swoistymi bioreaktorami, w których zachodzą bezustannie reakcje chemiczne, do których przebiegu muszą dostarczać substraty w postaci pełnowartościowego pożywienia. Dzieci poznają właściwości i rolę wszechobecnego głównego rozpuszczalnika na naszej planecie – wody.

 

5. Zabawy kulinarne oraz podstawy analizy składu chemicznego spożywanych produktów. Podczas zajęć chemicznych dzieci mogą samodzielnie stworzyć artykuły spożywcze. W ten sposób dowiadują się, że przemysł spożywczy jest gałęzią przemysłu chemicznego, zaś procesy prowadzone w kuchni oraz laboratorium, jak również stosowany w tych dwóch miejscach sprzęt, są do siebie częstokroć bardzo zbliżone. Dzieci podczas warsztatów dowiadują się zatem m.in. dlaczego herbata zmienia kolor po dodania doń plasterka cytryny, dlaczego na ciasto z galaretką nie kładziemy świeżego ananasa, jak to możliwe, że ciasto rośnie, jak można szybko wytworzyć lody i jak zrobić własny kolorowy lukier do ciasteczek.

 

6. Wrażliwość i zrozumienie potrzeb istot żywych. Rozpoznawanie różnic pomiędzy roślinami, zwierzętami i innymi formami życia.

 

7. Zmysły. Dzieci uczestniczą w zabawach i grach odkrywając znaczenie swoich zmysłów. Poznają budowę oka, ucha, nosa i języka. Dzieci badają natężenie dźwięków w urządzeniach codziennego użytku, dowiadują się o ich znaczeniu i wpływie na emocje oraz zachowania ludzi. W trakcie zajęć z fizyki poznają doświadczenia, umożliwiające „oszukanie” zmysłów.

 

8. Mikro(organizmy). Dzieci poznają z wykorzystaniem materiałów multimedialnych wygląd przykładowych mikroorganizmów. Dzieci uczą się korzystać z mikroskopów, podczas serii obserwacji i eksperymentów z tradycyjnym mikroskopem optycznym i cyfrowym. Dzieci uczestniczą w wyprawach w poszukiwaniu ciekawych obiektów do obserwacji.

 

9. Hodowla roślin. Dzieci zapoznają się z hodowlą roślin uczestnicząc w projekcie: ogród warzywny oraz ogród kwiatowy. Ponadto w trakcie zajęć z fizyki i chemii analizują jakie substancje są niezbędne do życia roślin oraz co jest w stanie zrobić roślina, aby tylko mieć dostęp do promieni słonecznych.

​

 

IV Zagadnienia matematyczno-logiczne

1. Nauka gry w szachy i inne gry logiczne.

2. Opracowywanie danych przeprowadzanych przez dzieci eksperymentów.

3. Tworzenie figur geometrycznych z różnych materiałów.

4. Opracowywanie projektów biznesowych. Wirtualne planowanie rozwoju firm dzieci – projekty długoterminowe.

​

​

 

​

​

Bibliografia:

 

Amabile T. M. (1989). Growing up Creative, CEP Press.

 

Berger, A., Tzur, G., & Posner, M. I. (2006). Infant brains detect arithmetic errors. Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America (PNAS), 103(33), 12649-12653.

 

Blackawton, P.S. et. al. (2011). Blackawton bees. Biology Letters, 7(2), 168–172.

​

Dobrołowicz W.(1993). Psychologia twórczości technicznej,Warszawa 

​

Goleman D. (2006) Social Intelligence: The New Science of Human Relationships. Random House Publishing Group 2006.

​

Gopnik A., Meltzoff A., Kuhl P. (2000) Scientist In the crib: what Elary learning tell sus about the mind. HarperCollins Publishers.

 

Gopnik, A., Seiver, E. (2009). Reading minds: How infants come to understand others. Zero to Three 30(2):28-32.

 

Gopnik A. (2012) Scientific thinking In Young children. Theoretical advances, empirical research and policy implication. Science, 337:1623-1627. 

 

Hofman, A. (2008).Rozbudzić geniusza. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.

 

Kuhl P., Damasio A. (2012) Language, in E. R. Kandel, J. H. Schwartz, T. M. Jessel, S. Siegelbaum, J. Hudspeth (Eds.), Principles of neural science: 5th Edition. New York: McGraw Hill. 

 

Kuhl, P. K. (2011). Early language learning and literacy: Neuroscience implications for education. Mind, Brain, and Education, 5, 128-142.

 

Kuhl, P.K. (2010). Brain Mechanisms in Early Language Acquisition. Neuron, 67, 713-727.

 

Szmitd K.J. (2006).Twórcze czy nie? Kontrowersje wokół kreatywności dzieci. Meritum. - nr 1, s.4-8.